Türev ürünler, finansal piyasalarda işlem gören ve değerleri bir veya birden fazla dayanak varlığın (genellikle hisse senetleri, tahviller, emtialar, dövizler veya faiz oranları gibi) değerine dayanan finansal araçlardır. Bu ürünler, ileri bir tarihte belirli bir fiyatta bir varlığı alma veya satma hakkını veya yükümlülüğünü sağlayan sözleşmelerdir.
Türev ürünler, iki temel kategoride bulunur:
1. **Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Futures Contracts)**: Belirli bir tarihte gelecekte belirli bir varlığı belirli bir fiyattan alma veya satma yükümlülüğü veya hakkı veren standartlaştırılmış sözleşmelerdir. Futures sözleşmeleri, borsalarda işlem görür ve standart özelliklere sahiptir.
2. **Opsiyon Sözleşmeleri (Option Contracts)**: Belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar belirli bir fiyattan belirli bir varlığı alma veya satma hakkı veren, ancak yükümlülük getirmeyen sözleşmelerdir. Alıcının (uzun pozisyon sahibinin) opsiyonu kullanma hakkı vardır, ancak kullanma zorunluluğu yoktur. Opsiyon sözleşmeleri, alıcının hakkını belirli bir prim ödeyerek satın aldığı veya satıcının (kısa pozisyon sahibinin) prim karşılığında bu hakkı sattığı şekilde işler.
Türev ürünler, risk yönetimi, spekülasyon ve arbitraj gibi amaçlarla kullanılabilir. Özellikle risk yönetimi açısından, türev ürünler fiyat dalgalanmalarına karşı korunma sağlamak için kullanılabilir. Örneğin, bir yatırımcı, belirli bir hisse senedi portföyünü vadeli işlem sözleşmeleri veya opsiyonlarla koruyabilir, böylece olası fiyat düşüşlerine karşı korunmuş olur.
Türev ürünlerin karmaşıklığı ve riski yüksek olabilir, bu nedenle bu ürünlerle işlem yapmadan önce detaylı bir anlayış ve uygun risk yönetimi stratejileri gereklidir.
